โรคลมหลับ เป็นความผิดปกติของระบบประสาทที่ทำให้เกิดอาการง่วงนอนทั้งวันจนส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน แม้จะเป็นโรคที่พบได้น้อย (ประมาณ 0.05% ของประชากร) แต่ก็มีผลร้ายแรงต่อการใช้ชีวิต เพราะอาจเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุในระหว่างทำกิจกรรมได้ง่าย มาทำความรู้จักกับโรคนี้ให้มากขึ้นเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกัน

โรคลมหลับเกิดจากอะไร?
ถึงแม้ว่าสาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่วิจัยพบว่า ผู้ป่วยโรคลมหลับมักขาดสารเคมี ไฮโปรเครติน (Hypocretin) ที่มีหน้าที่ควบคุมวงจรการนอน-ตื่น โดยปัจจัยที่มีผลต่อการขาดสารนี้มีดังนี้:
- ความผิดปกติของสมอง เช่น เคยได้รับการกระทบกระเทือนรุนแรง สมองอักเสบ หรือเนื้องอก
- ภาวะภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ที่ทำลายโปรตีนบางชนิดในสมอง
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ จากการได้รับสารเคมีสะสม ความเครียดเรื้อรัง หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ
- พันธุกรรม การมีประวัติครอบครัวเป็นโรคลมหลับ ทำให้เสี่ยงสูงขึ้นถึง 40 เท่า

อาการของโรคลมหลับ
โรคลมหลับมักเริ่มแสดงอาการในวัยเด็กหรือวัยรุ่น (อายุ 7-25 ปี) แต่หลายครั้งเข้าใจผิดว่าเป็นเพียงความง่วงทั่วไปเนื่องจากวัยนี้มีภาระการเรียนและทำงานที่หนัก โดยอาการที่สำคัญ ได้แก่:
- ง่วงนอนตลอดวัน แม้จะพักผ่อนอย่างเพียงพอ
- ผลอยหลับโดยไม่รู้ตัว ขณะทำกิจกรรม เช่น ขับรถหรือทานอาหาร
- กล้ามเนื้ออ่อนแรงทันที (Cataplexy) โดยเฉพาะเมื่อหัวเราะ ตื่นเต้น หรือวิตกกังวล
- หลับยากตอนกลางคืน แม้จะง่วงมากในตอนกลางวัน
- ผีอำ ขณะหลับหรือตื่น (ขยับตัวไม่ได้หรือพูดไม่ได้)
- เห็นภาพหลอนคล้ายฝัน ขณะจะหลับ
- ความจำสั้นและสมาธิสั้น ทำให้มีปัญหาในชีวิตประจำวัน

ผลข้างเคียงของโรคลมหลับ
โรคนี้ส่งผลให้คุณภาพชีวิตลดลงและเพิ่มความเสี่ยงในชีวิตประจำวัน:
▪️ น้ำหนักเพิ่มขึ้น เพราะการนอนผิดปกติทำให้ฮอร์โมนที่ควบคุมการกินไม่สมดุล
▪️ การทำงานและการเรียนได้รับผลกระทบ เพราะง่วงซึมช่วงกลางวัน
▪️ เสี่ยงต่ออุบัติเหตุ จากการหลับในได้ง่าย
▪️ ต้องระมัดระวังเวลามีอารมณ์รุนแรง เพราะอาจทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงทันที
▪️ เสี่ยงภาวะซึมเศร้า เนื่องจากอาการและผลข้างเคียงของโรคทำให้มีความเครียดสูง

แนวทางการดูแลตัวเองหากมีอาการโรคลมหลับ
1. จัดการการนอนให้เป็นระบบ เข้านอนและตื่นให้ตรงเวลาเป็นประจำ
2. พักผ่อนช่วงกลางวัน ให้ร่างกายได้ผ่อนคลายและลดความง่วง
3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ช่วยลดอาการง่วงนอนกลางวันและส่งผลดีต่อสุขภาพโดยรวม
4. หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมเสี่ยง เช่น การขับขี่เป็นเวลานาน หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องจักรในสภาพง่วงซึม
5. ปรึกษาแพทย์ เพื่อรับการรักษาหรือยาช่วยควบคุมอาการตามความเหมาะสม

หากคุณหรือคนรอบข้างมีอาการคล้ายโรคลมหลับ ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างเหมาะสม การรับมือแต่เนิ่นๆ จะช่วยลดผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและเพิ่มคุณภาพชีวิตได้
Cr.อย่าฝากชีวิตไว้กับหมอ