ศูนย์จีโนมฯ รพ.รามาฯ เผยสถานการณ์โรคระบาดปี 67  โควิด-19 ยังกลายพันธุ์ต่อเนื่อง  ไข้หวัดนก H5N1 ระบาดในคน-สัตว์หลายประเทศ  จับตาโรคอุบัติใหม่-อุบัติซ้ำ  WHO ลิสต์ 10 โรคเสี่ยงระบาด พร้อม "โรค X" ที่ยังไม่รู้จัก  เร่งวิจัยวัคซีน-เตรียมพร้อมระบบสาธารณสุข

ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล เผยแพร่บทความเรื่อง "สถานการณ์โรคระบาดสำคัญและบทเรียนปี 2567 พร้อมแนวทางรับมือในอนาคต"  ระบุปี 2567 ทั่วโลกยังเผชิญความท้าทายจากโรคระบาด ทั้งโควิด-19 ที่ยังกลายพันธุ์, โรคอุบัติใหม่ และโรคอุบัติซ้ำ   โดยเฉพาะโอมิครอนสายพันธุ์ย่อยใหม่ๆ ที่ต้องจับตา  เช่น JN.1, BA.2.87.1, KP.3, XDV.1, XEC, KP.2.3/XEC (XEK) และ LP.8.1 ที่คาดว่าจะเป็นสายพันธุ์หลักในปี 2568 ด้วยความสามารถในการหลบเลี่ยงภูมิคุ้มกัน  การกลายพันธุ์จาก "อู่ฮั่น" สู่ "โอมิครอน" ส่งผลให้เกิดภาวะลองโควิดที่แตกต่างกัน

นอกจากโควิด-19 แล้ว ไข้หวัดนก H5N1 ยังเป็นอีกโรคที่น่ากังวล พบการระบาดทั้งในคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิดในหลายประเทศ รวมถึงสหรัฐอเมริกาและกัมพูชา  พบเชื้อในวัวนม แมว สุนัข และสุกร  เพิ่มโอกาสกลายพันธุ์และแพร่สู่มนุษย์ได้ง่ายขึ้น

สำหรับโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำที่ต้องเฝ้าระวัง ได้แก่ ฝีดาษวานร (Mpox) สายพันธุ์ clade Ib  ที่พบในแอฟริกา,  ไวรัสมาร์บูร์ก ที่ระบาดในรวันดา, ไอกรน ที่ระบาดในไทย, ไวรัสโอโรปูเช AM0088 ที่ระบาดในอเมริกา, อหิวาตกโรค ที่ระบาดในหลายประเทศ, ฮิวแมนเมตะนิวโมไวรัส ที่ระบาดในจีน และโรคดิงกา ดิงกา ที่ระบาดในยูกันดา

ในการประชุม World Economic Forum 2024 ได้เน้นย้ำถึงการเตรียมพร้อมรับมือ "โรค X"  โรคอุบัติใหม่ที่ยังไม่รู้จัก  โดย WHO ได้ระบุ 10 โรคที่มีความเสี่ยงสูงต่อการระบาดในอนาคต  ได้แก่ ไวรัสโคโรนา, อีโบลา, ไข้หวัดนก H5N1, เมอร์ส, ลาสซา ฟีเวอร์, ไข้เหลือง, ไข้เลือดออก, ไวรัสนิปาห์, โรคไข้ริฟต์แวลลีย์ และ ซิกาไวรัส

ศูนย์จีโนมฯ เน้นย้ำถึงความสำคัญของการเฝ้าระวังเชิงรุก พัฒนาวัคซีนรุ่นใหม่ เช่น เทคโนโลยี mRNA และโปรตีนลูกผสม  เสริมสร้างระบบสาธารณสุข  ส่งเสริมการรับวัคซีน HPV วัคซีนไข้หวัดใหญ่ RSV  และให้ความรู้แก่ประชาชนเพื่อรับมือกับโรคระบาดในอนาคตอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะการจับตาสถานการณ์โรคในจีนและทั่วโลกด้วยเทคโนโลยี AI และการแบ่งปันข้อมูลแบบเรียลไทม์