‘ข้ามเพศ’ไม่นับ! ศาลฎีกาเมืองผู้ดีชี้ขาด นิยาม‘ผู้หญิง’อ้างอิงหลัก‘ชีววิทยา’

สำนักข่าวรอยเตอร์ รายงานข่าว In landmark ruling, UK's top court says legal definition of woman refers to biological sex ระบุว่า ศาลฎีกาของอังกฤษ มีคำวินิจฉัยเมื่อวันที่ 16 เม.ย. 2568 ระบุนิยามของ “เพศหญิง” ในการรับรองในสารบบของทางราชการ ว่าหมายถึงผู้หญิงแท้โดยกำเนิดเท่านั้น ไม่นับหญิงข้ามเพศหรือสาวประเภทสองรวมอยู่ด้วย

แพทริก ฮ็อดจ์ (Patrick Hodge) รองประธานศาลฎีกาของอังกฤษ อธิบายว่า คำวินิจฉัยดังกล่าวอ้างถึงนิยามคำว่า "ผู้หญิง (Women)" และ "เพศ (Sex)" ใน พ.ร.บ.ความเท่าเทียม พ.ศ. 2553 (Equality Act 2010) ว่าอิงตาม "หลักทางชีววิทยา (Biological)" อย่างไรก็ตาม ศาลไม่อยากให้มองว่าคำวินิจฉัยนี้เป็นชัยชนะของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งหรือของกลุ่มใดในสังคมโดยแลกมาด้วยคนกลุ่มอื่นๆ

สิทธิของคนข้ามเพศกลายเป็นประเด็นทางการเมืองที่สำคัญในอังกฤษและส่วนอื่นๆ ของโลก นักวิจารณ์บางคนกล่าวว่าฝ่ายขวาอนุรักษ์นิยมใช้การเมืองเชิงอัตลักษณ์เป็นอาวุธเพื่อโจมตีกลุ่มชนกลุ่มน้อย ในขณะที่บางคนโต้แย้งว่าการสนับสนุนคนข้ามเพศจากกลุ่มเสรีนิยมละเมิดสิทธิของผู้หญิงทางชีววิทยา อาทิ ในสหรัฐอเมริกา มีการท้าทายทางกฎหมายเกิดขึ้นหลังจากที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ออกคำสั่งฝ่ายบริหารซึ่งรวมถึงการห้ามคนข้ามเพศสมัครเข้าเป็นทหาร

คำวินิจฉัยของศาลฎีกาอังกฤษ เกิดขึ้นหลังจากที่กลุ่มรณรงค์ For Women Scotland (FWS) ดำเนินการทางกฎหมายต่อแนวทางที่ออกโดยรัฐบาลสกอตแลนด์ที่แยกตัวออกไป ซึ่งมาพร้อมกับกฎหมายปี 2561 ที่ออกแบบมาเพื่อเพิ่มสัดส่วนของผู้หญิงในคณะกรรมการภาครัฐ แนวทางดังกล่าวระบุว่าผู้หญิงข้ามเพศที่มีใบรับรองการรับรองเพศถือเป็นผู้หญิงอย่างถูกต้องตามกฎหมาย FWS ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มสิทธิของเลสเบียน แพ้คดีในศาลสกอตแลนด์ แต่ล่าสุดศาลฎีกาอังกฤษ (ซึ่งมีเขตอำนาจครอบคลุมประเทศกลุ่มสหราชอาณาจักร) วินิจฉัยให้ชนะคดี

บรรยากาศด้านหน้าศาลฎีกาของอังกฤษ เมื่อวันที่ 16 เม.ย. 2568 ซึ่งมีผู้สนับสนุนกลุ่ม FWS มารวมตัวเพื่อรอฟังคำวินิจฉัย โดยเมื่อทราบผลชี้ขาดจากศาล ซูซาน สมิธ (Susan Smith) ผู้อำนวยการร่วมของ FWS กล่าวว่า องค์คณะตุลาการได้ตัดสินในสิ่งที่พวกตนเชื่อเสมอมาว่าเป็นจริง นั่นคือ ผู้หญิงได้รับการปกป้องโดยเพศทางชีววิทยาของตนเอง และเพศนั้นเป็นสิ่งที่มีอยู่จริง คำวินิจฉัยดังกล่าวทำให้ผู้หญิงสามารถรู้สึกปลอดภัย เพราะบริการและพื้นที่ที่จัดไว้สำหรับผู้หญิงนั้นจะได้มีไว้สำหรับผู้หญิงจริงๆ

ด้วยผลของคำวินิจฉัยดังกล่าว บริการต่างๆ ที่จัดไว้เฉพาะสำหรับผู้หญิงเท่านั้น เช่น สถานที่พักพิง สถานพยาบาล สถานที่เล่นกีฬาและออกกำลังกาย ผู้ดูแลสถานที่นั้นสามารถออกข้อกำหนดไม่อนุญาตให้หญิงข้ามเพศเข้าใช้บริการได้ ซึ่งจะช่วยขจัดความคลุมเครือทางกฎหมาย อย่างไรก็ตาม ผู้รณรงค์เรื่องคนข้ามเพศ มองว่า การตัดสินใจดังกล่าวอาจนำไปสู่การเลือกปฏิบัติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นการจ้างงาน

โฆษกรัฐบาลอังกฤษชุดปัจจุบันโดยพรรคแรงงาน กล่าวว่า คำตัดสินของศาลฎีกาจะทำให้โรงพยาบาล สถานพักพิง และสถานที่ออกกำลังกาย-เล่นกีฬามีความชัดเจนมากขึ้น สถานที่สำหรับใช้ได้เพียงเพศเดียวจะได้รับการคุ้มครองตามกฎหมายและจะได้รับการคุ้มครองโดยรัฐบาลนี้ตลอดไป ขณะที่ โฆษกของ NHS Fife ซึ่งเป็นคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพ (NHS) ของสหราชอาณาจักร ซึ่งให้บริการด้านการดูแลสุขภาพในเมือง Fife ของสกอตแลนด์ กล่าวว่า จะใช้เวลาพิจารณาคำตัดสินและผลที่ตามมาอย่างรอบคอบ ซึ่งก่อนหน้านี้เคยมีกรณีองค์กรด้านสุขภาพของสกอตแลนด์ซึ่งถูกพยาบาลฟ้องร้องและถูกสั่งพักงาน เนื่องจากตอบสนองต่อผู้หญิงข้ามเพศที่ใช้ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้าของผู้หญิง

นักเขียนชื่อดังอย่าง เจ.เค.เจ.เค. โรว์ลิ่ง (J.K. Rowling) ซึ่งประกาศจุดยืนมาโดยตลอดเรื่องไม่เห็นด้วยที่จะนับหญิงข้ามเพศเป็นผู้หญิงเช่นเดียวกับหญิงแท้โดยกำเนิด โพสต์ข้อความผ่านแพลตฟอร์ม X หลังทราบคำวินิจฉัยของศาลฎีกาอังกฤษ ว่า ต้องมีสตรีชาวสกอตแลนด์ที่กล้าหาญและเข้มแข็งถึง 3 คนพร้อมกองทัพหนุนหลังเพื่อให้ศาลฎีกาพิจารณาคดีนี้ และเมื่อชนะคดี พวกเธอก็ได้ปกป้องสิทธิของผู้หญิงทั่วสหราชอาณาจักร

รายงานข่าวกล่าวต่อไปว่า แม้ศาลฎีกาของอังกฤษจะย้ำว่า คำวินิจฉัยล่าสุดนี้ “คนข้ามเพศ (Transgender)” ไม่ว่าจากชายเป็นหญิงหรือหญิงเป็นชาย จะไม่เสียเปรียบแต่อย่างใด เพราะ พ.ร.บ.ความเท่าเทียม พ.ศ. 2553 มีสาระสำคัญคือเป็นการคุ้มครองคนทุกคนจากการถูกเลือกปฏิบัติหรือถูกล่วงละเมิด แต่ในมุมมองของนักรณรงค์เพื่อสิทธิของบุคคลข้ามเพศกล่าวว่าคำตัดสินดังกล่าวมีนัยยะที่น่าเป็นห่วง

กลุ่มองค์กรเรียกร้องสิทธิผู้มีความหลากหลายทางเพศ (LGBT+) รวมถึงกลุ่มที่มีชื่อเสียงอย่าง Stonewall ออกแถลงการณ์ระบุว่า วันนี้เป็นวันที่ท้าทาย และเรากังวลอย่างยิ่งกับผลกระทบที่แพร่หลายและเป็นอันตรายของคำตัดสินของศาลฎีกาในครั้งนี้ เราต้องใช้เวลาพิจารณาถึงผลกระทบทั้งหมดของการตัดสินและทำความเข้าใจว่าคำตัดสินนี้จะมีความหมายอย่างไรในระดับกฎหมายและระดับปฏิบัติ สิ่งสำคัญคือต้องไม่ลืมว่าศาลฎีกาได้ยืนยันอีกครั้งว่า พ.ร.บ.ความเท่าเทียมกันจะคุ้มครองบุคคลข้ามเพศจากการเลือกปฏิบัติ

เอลลี โกเมอร์ซอลล์ (‪Ellie Gomersall) หญิงข้ามเพศและนักรณรงค์ กล่าวว่า นี่เป็นการโจมตีอีกครั้งต่อสิทธิของคนข้ามเพศในการใช้ชีวิตอย่างสันติ ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายกล่าวว่าคำตัดสินดังกล่าวแสดงให้เห็นว่ากฎหมายความเท่าเทียมกันอาจต้องได้รับการปรับปรุงโดยด่วนเพื่อให้แน่ใจว่าคนข้ามเพศได้รับการคุ้มครอง

ฟิลลิป เปปเปอร์ (Phillip Pepper) หุ้นส่วนด้านการจ้างงานของสำนักงานกฎหมายเชกสเปียร์ มาร์ติโน กล่าวว่า คำตัดสินของศาลอาจสร้างความแตกแยกและความตึงเครียดเพิ่มขึ้นในระยะสั้น อย่างไรก็ตาม คำตัดสินดังกล่าวจะช่วยให้ธุรกิจต่างๆ เข้าใจชัดเจนขึ้นในระยะยาว ซึ่งจนถึงจุดนี้ ธุรกิจอาจต้องเผชิญกับความยุ่งยากและการตีความกฎหมายที่คลุมเครือและขัดแย้งกันเอง ซึ่งอาจส่งผลให้ตกที่นั่งลำบากได้