‘รองนายกฯ สุชาติ’ สั่งการกรมทะเล เดินหน้ามาตรการเข้ม รับมือพะยูนตายและการล่าเอาเขี้ยวพะยูน ย้ํา ‘ไม่ใช่แค่นับซาก แต่ต้องเปลี่ยนเป็นรักษาชีวิต’

วานนี้ 10 ตุลาคม นายสุชาติ ชมกลิ่น รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เปิดเผยถึงแผนรับมือพะยูนตายและการล่าเอาเขี้ยวพะยูนในปัจจุบัน เนื่องจากสถานการณ์ล่าสุด ในวันที่ 5 ตุลาคม 2568 พบพะยูนถูกตัดหัว บริเวณหน้าหาดบ้านหลังเกาะ หมู่ 7 ตําบลเกาะศรีบอยา อําเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่ และจากสถานการณ์การเกยตื้นของพะยูน ในปีงบประมาณ 2566 – 2568 พบพะยูนเกยตื้นทั้งหมด 112 ตัว เป็นพะยูนที่ถูกลักลอบตัดเขี้ยว/หัว จํานวน 8 ตัว และข้อมูลในปีงบประมาณ 2569 พบพะยูนเกยตื้นทั้งหมด 2 ตัว เป็นพะยูนที่ถูกลักลอบตัดเขี้ยว/หัว จํานวน 1 ตัว โดยทั้งหมดถูกตัดหลังตายแล้ว จึงได้สั่งการให้กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ดําเนินการสืบสวนหาผู้กระทําผิดอย่างเร่งด่วน เน้นย้ํา “ไม่ใช่แค่นับศพ แต่ต้องเปลี่ยนเป็นรักษาชีวิต” กําชับเจ้าหน้าที่ในพื้นที่ให้เพิ่มความเข้มงวดในการเฝ้าระวัง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุซ้ําอีก

ดร.ปิ่นสักก์ สุรัสวดี อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กล่าวว่า กรมฯ ได้หารือร่วมกับกองบังคับการปราบปรามการกระทําผิดเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (บก.ปทส.) เกี่ยวกับแผนงานโครงการในการป้องกันปราบปรามการตัดเขี้ยวพะยูน พร้อมดําเนินการในมาตรการเชิงรุกแบบบูรณาการ ทั้งภาครัฐ เอกชน และชุมชน ผ่านแนวทางสําคัญ ได้แก่ การเฝ้าระวังและป้องกัน จัดตั้งทีมลาดตระเวนในแหล่งหญ้าทะเล ใช้เทคโนโลยีโดรนและระบบ citizen science ในการติดตามพะยูน และพิจารณาประกาศเขตคุ้มครองใหม่ การช่วยเหลือฉุกเฉิน โดยตั้งทีมกู้ชีพสัตว์ทะเล พร้อมสัตวแพทย์ประจําในโรงพยาบาลสัตว์ทะเลหายาก (ภูเก็ต/ตรัง) การป้องกันการล่า และลักลอบ ดําเนินการสืบสวนร่วมกับกรมอุทยานฯ และตํารวจในพื้นที่ โดยบังคับใช้กฎหมายตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ซึ่งกําหนดโทษสูงสุดจําคุก 15 ปี หรือปรับ 1.5 ล้านบาท นอกจากนี้ ยังได้พัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ในการจัดโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการการวินิจฉัยและการเก็บข้อมูลตามหลักนิติวิทยาศาสตร์ รวมถึงการฟื้นฟูถิ่นอาศัย เพาะพันธุ์หญ้าทะเลในบ่อกุ้งร้าง กั้นคอกฟื้นฟูหญ้า ฟื้นฟูแหล่งหญ้าทะเลเสื่อมโทรม และสร้างการมีส่วนร่วม จัดอบรมเครือข่ายชาวประมง อาสาสมัครช่วยพะยูน พร้อมรณรงค์สื่อสารให้สังคมรู้คุณค่าของพะยูน ลบล้างความเชื่อผิด ๆ ที่เชื่อว่า “เขี้ยวพะยูนเป็นของขลัง”

ดร.ปิ่นสักก์ กล่าวเพิ่มเติมถึง สถานการณ์ประชากรพะยูนในประเทศไทยว่า ปัจจุบันอยู่ในภาวะน่าเป็นห่วง หลังพบว่าจํานวนพะยูนลดลงต่อเนื่องในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา โดยจากเดิมที่มีประมาณ 280 ตัวในปีงบประมาณ 2565 ปัจจุบันเหลือเพียงประมาณ 203 ตัว แบ่งเป็นฝั่งอันดามัน 187 ตัว และฝั่งอ่าวไทย 16 ตัว สาเหตุหลักมาจากการเสื่อมโทรมของแหล่งหญ้าทะเล ซึ่งเป็นแหล่งอาหารสําคัญของพะยูน อย่างไรก็ตาม จากการสํารวจล่าสุดพบว่าหลายพื้นที่เริ่มมีการฟื้นตัวของแหล่งหญ้าทะเล ส่งผลให้พะยูนบางส่วนเริ่มกลับมาอาศัยในถิ่นเดิมอีกครั้ง ดังนั้น “อย่าให้ความเชื่อผิดๆ มาทําลาย 1 ชีวิต อย่างไร้ค่า เพราะพะยูนไม่ใช่เพียงสัตว์ทะเลหายาก แต่เป็น ตัวชี้วัดสุขภาพของทะเลไทย การปกป้องพะยูนจึงไม่ใช่แค่การอนุรักษ์สัตว์ชนิดหนึ่ง แต่คือการรักษาระบบนิเวศชายฝั่งที่เป็นทุนชีวิตของชุมชน และเป็นพันธสัญญาของไทยต่อประชาคมโลก”