"ชวน"แนะร่างรธน.ฉบับใหม่ ต้องเน้นความสําคัญไปที่"คน-ผู้ใช้" ปลุกประชาชนตื่นตัวรณรงค์ให้"การเลือกตั้งสุจริต"เริ่มตั้งแต่วันนี้ ปูทางไปสู่การได้องค์กรที่ดี พัฒนาบ้านเมืองได้ไกล ตามที่คาดหวังกันไว้

เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2568 ที่รัฐสภา ในการประชุมร่วมกันของรัฐสภา ที่มี นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา ทําหน้าที่ประธานการประชุม เพื่อพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (แก้ไขเพิ่มเติม) ฉบับที่.. พ.ศ. .... 3 ฉบับ ได้แก่ ฉบับของพรรคประชาชน , พรรคภูมิใจไทย และพรรคเพื่อไทย เพื่อแก้ไขเพิ่มเติม มาตรา 256 เพิ่มหมวด 15/1 การจัดทํารัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เป็นวันที่ 2 ก่อนที่จะมีการลงมติในวาระรับหลักการ

โดย นายชวน หลีกภัย สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาธิปัตย์ อภิปรายว่า ในฐานะที่ตนเป็นผู้ใช้รัฐธรรมนูญ มากกว่าหลายเท่าในที่ประชุมได้ใช้รัฐธรรมนูญตั้งแต่ปี 2511 สมาชิกห้องนี้ส่วนใหญ่น่าจะยังไม่เกิด และเพื่อนร่วมรุ่นในรัฐธรรมนูญฉบับนั้นก็คงไม่มีแล้วในห้องนี้ รัฐธรรมนูญฉบับนั้น เป็นฉบับที่ใช้เวลาร่างอยู่ 10 ปี แต่ใช้ได้เพียง 2 ปี 9 เดือน ก็มีอันเป็นไป อย่างที่เราทราบกัน และความเป็นไปครั้งนั้นต่อมาก็ก่อให้เกิดเหตุการณ์ 14 ต.ค.2516 ซึ่งทั้งหมดก็เกิดขึ้นจาก 2 ปี 9 เดือน ที่ใช้รัฐธรรมนูญฉบับนั้น ทําให้ประชาชนได้เปิดหูเปิดตา สื่อมวลชน นักศึกษา รู้ว่าความเป็นประชาธิปไตย ทําให้เขาได้รู้ความเปลี่ยนแปลงบ้านเมืองไม่มากก็น้อย จากนั้นเรามีรัฐธรรมนูญปี 2517 ถือเป็นรัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตยมากที่สุดฉบับหนึ่ง แต่ว่าใช้ได้ 2 ปี ก็เกิดเหตุการณ์ 6 ต.ค.2519 ในที่สุดรัฐธรรมนูญฉบับนั้นก็ล้มไป ต่อมาเป็นรัฐธรรมนูญ ปี 2521 เป็นรัฐธรรมนูญฉบับที่ตนได้เป็น สส.ครั้งที่ 3 แต่น่าแปลกว่าฉบับนี้อยู่ได้นานกว่าฉบับอื่น ซึ่งมีคําตอบอยู่ในตัว

"จากประสบการณ์ที่ได้ใช้รัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวเหล่านี้มามาก ทําให้ผมได้เห็นเหตุการณ์ด้วยตัวเอง ว่ารัฐธรรมนูญฉบับที่เราจะเขียนให้ดีอย่างไรก็ตาม แต่เวลาปฏิบัติอาจจะเป็นอีกเรื่องหนึ่ง เพื่อนสมาชิกในห้องนี้คงทราบดี ผมหวังผลว่าประชาชนซึ่งไม่มีโอกาสได้ติดตามใกล้ชิด อาจมีข้อกังวลว่าทําไมมาสนใจเรื่องนี้ ทําไมไม่พูดเรื่องปากท้องก่อน จึงอยากจะเรียนว่ากฎหมายรัฐธรรมนูญเป็นหลักของบ้านเมือง เป็นหลักที่จะบอกให้เรารู้ว่า อํานาจแต่ละฝ่ายมีมากน้อยเพียงใด เมื่อไหร่ก็ตามที่มีการละเมิดอํานาจที่กําหนดไว้บ้านเมืองจะมีปัญหา จึงเน้นย้ําเรื่องนี้ว่ากฎหมายรัฐธรรมนูญ คือโครงสร้างที่แท้จริงที่จะให้รรู้ว่าขอบเขตอํานาจแต่ละฝ่ายมีเพียงใด" นายชวน กล่าว

นายชวน กล่าวต่อว่า ต่อมาตนได้ใช้รัฐธรรมนูญปี 2540 อยู่ได้ 10 ปี ก็ล้มไปในปี 2549 ตนเป็นคนใช้รัฐธรรมนูญฉบับ 2540 เป็นคนแรก ซึ่งเป็นไปด้วยความเรียบร้อย เคารพกฎเกณฑ์บ้านเมือง แต่หลังจากนั้นก็มีปัญหาตามมา จนในที่สุดเกิดเหตุยึดอํานาจปี 49 ด้วย 4 เหตุผล 1.มีพฤติกรรมทุจริตโกงกินอย่างรุนแรง 2.มีพฤติกรรมแตกแยกสามัคคี 3.มีพฤติกรรมแทรกแซงองค์กรอิสระ จนปฏิบัติหน้าที่ไม่ได้ และ 4.มีพฤติกรรมหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ จึงเป็นที่มาของรัฐธรรมนูญปี 2550 คือปีแรกที่มีวรรค 2 ในมาตรา 3 กฎหมายรัฐธรรมนูญทุกฉบับในมาตรา 3 จะเขียนคล้ายกัน คืออํานาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย พระมหากษัตริย์ทรงใช้อํานาจนิติบัญญัติผ่านทางรัฐสภา อํานาจบริหารผ่านทางรัฐมนตรีอํานาจตุลาการผ่านทางศาล แต่รัฐธรรมนูญปี 2550 ได้เขียนวรรค 2 ให้อํานาจเหล่านั้นปฏิบัติภารกิจโดยยึดหลักนิติธรรม

"ทุกท่านก็ทราบดีว่าไม่ต้องเขียน ทุกคนก็ต้องยึดหลักนิติธรรมอยู่แล้ว แต่ทําไมถึงเขียนในวรรค 2 ของรัฐธรรมนูญปี 2550 และรวมมาถึงปี 2560 คําตอบคือในระหว่างที่ใช้รัฐธรรมนูญปี 2540 เกิดเหตุการณ์ละเมิดหลักนิติธรรม ใช้วิธีการฆ่าเก็บในภาคใต้ เป็นเหตุให้รุนแรงมาจนทุกวันนี้ ดังนั้น รัฐธรรมนูญหลังจากนั้นจึงได้เขียนข้อความซึ่งเปลืองกระดาษไปอีกสามสี่บรรทัด ว่าทุกฝ่ายต้องเคารพหลักนิติธรรม แต่สะท้อนให้เห็นรัฐธรรมนูญที่ผ่านมา ผมฝากไว้เป็นข้อคิดสําหรับพวกเรา โดยเฉพาะประชาชนว่า หลักที่ว่าถ้าเราปกครองในระบอบประชาธิปไตย หลักนิติธรรม หลักกฎหมายเป็นหลักที่สําคัญที่สุด แต่ถ้าเราละเมิด ปัญหาจะตามมา นี่คือข้อคิดที่ผมฝากข้อสังเกตไว้ในวันแถลงนโยบายรัฐบาล เนื่องจากในนโยบายของรัฐบาล ได้เขียนไว้ว่านอกจากแก้ปัญหาอื่น แล้วจะต้องวางรากฐานของประเทศริเริ่มวางรากฐานของประเทศเพื่อให้ประเทศมีความเจริญก้าวหน้า ผมจึงเห็นด้วยอย่างยิ่ง และเชิญชวนว่า เมื่อเรายุบสภา และเลือกตั้งใหม่ เรามาเริ่มตั้งแต่วันนี้ เราต้องรณรงค์ให้ประชาชนตื่นตัว ในเรื่องการเลือกตั้งที่สุจริตเพราะทั้งหมดมีที่มาว่าทําไมเราถึงมีการกระทําต่อหลักนิติธรรม คําตอบก็คือมันมีพฤติกรรมที่ผู้บริหารขาดความเข้าใจหลักนี้ ไม่เชื่อกฎหมายมองประโยชน์เป็นที่ตั้ง" นายชวน กล่าว

นายชวน กล่าวอีกว่า สําหรับรัฐธรรมนูญปัจจุบันฉบับปราบโกง ตนเห็นด้วยกับสมาชิกว่าจริงๆแล้วโกงก็ปราบรัฐธรรมนูญ ขยับไปตรงไหนก็มีปัญหาทุจริตโกงกินทุกหย่อมหญ้า บ่อนการพนันกระจายไปทั่วประเทศเพื่อหาเงินส่งส่วยให้นักการเมือง เพราะเกิดจากคุณภาพ ถ้าเรากลั่นกรองคนที่จะเข้ามาสู่ในกระบวนการประชาธิปไตยในฝ่ายไหนก็ตาม รวมถึงฝ่ายนิติบัญญัติของพวกเราได้ คนที่มีความสุจริต เที่ยงตรง ปัญหาทุจริตคอร์รัปชันก็อาจจะเกิดขึ้นน้อย ตนจึงรณรงค์ให้ทําเรื่องนี้ แต่ปัญหานี้ก็มีองค์กรที่ดูแล และสมาชิกก็อภิปรายวิจารณ์องค์กรที่ตรวจสอบการเลือกตั้งอย่างรุนแรง ทั้งหมดที่พูดไปก็เป็นความจริง

นายชวน กล่าวด้วยว่า ตนรู้สึกเหมือนกันว่า องค์กรที่มีหน้าที่ดูแลการเลือกตั้งที่เป็นองค์กรอิสระ เมื่อเทียบกับสมัยที่กระทรวงมหาดไทยดูแล คุณสมบัติอาจจะไม่ต่างกันมากนัก สมัยมหาดไทย จับคนซื้อเสียงโกงการเลือกตั้งได้มากกว่านี้ปัจจุบันเกิดจากอะไร ตนเชื่อว่าในองค์กรเหล่านี้มีคนดีอยู่ เมื่อองค์กรนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์มาก ผมก็ใช้หลักโคนันทิวิสาล อย่าไปตําหนิเพิ่มเติม จึงทําหนังสือไปหาประธาน กกต.เมื่อวันที่ 6 มี.ค.68 ว่าท่านถูกวิจารณ์รุนแรงมาก แต่ตนขอเป็นกําลังใจให้ กกต.ให้ปฏิบัติหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญ และกฎหมายที่เกี่ยวข้องด้วยความกล้าหาญ รักษาไว้ซึ่งการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ในระบบรัฐสภาอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขที่ชอบธรรม และอยู่เป็นหลักนิติธรรมอย่างแท้จริง ต่อมาประธาน กกต.ก็ทําหนังสือขอบคุณตอบกลับมา ดังนั้น กกต.มีคนดีอยู่ แต่จะขยับเคลื่อนไหวไม่ได้ ถ้าเลขาธิการ กกต.ไม่ขยับ ตนจึงต้องทําหนังสือไปฉบับที่ 2 ถึงเลขาธิการ กกต.ในทํานองเดียวกัน

"ผมเชื่อว่ารัฐธรรมนูญที่เราจะแก้ในอนาคต ถ้าเรามองข้ามความสําคัญของผู้ใช้รัฐธรรมนูญเราจะผิดพลาด และจะมีปัญหา ผมจึงคิดว่ากฎหมายรัฐธรรมนูญที่ดีที่เราจะมีต่อไปในอนาคตกับคนที่ดีต้องไปด้วยกัน ผมพูดในฐานะที่เห็นรัฐธรรมนูญทุกฉบับที่ใช้มาตั้งแต่ปี 2511 ทั้งหมดที่เราเขียนมาดีแล้ว แต่ทําไมถึงยังมีปัญหาคําตอบคือผู้ใช้รัฐธรรมนูญ เราต้องคํานึงว่ากฎหมายที่ดีกับคนที่ดีนั้นจะต้องไปด้วยกันตลอดเวลา บ้านเมืองเราจึงจะพัฒนาไปได้ มีความเจริญรุ่งเรือง ระบบการปกครองของเราไม่ใช่ระบบล้มเหลว ระบบรัฐสภาในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเป็นประมุขไม่ใช่ล้มเหลว ที่เรามีปัญหาสะดุดหลายครั้ง หกล้มหลายครั้ง เพราะผู้ใช้กฎหมายของเราไม่เคารพกฎเกณฑ์กติกาเลือกปฏิบัติ ทําให้เกิดความขัดแย้งแตกแยก อย่างที่ไม่เคยเกิด ขอให้เราให้ความสําคัญกับเรื่องของคน ซึ่งจะมาทําหน้าที่ในฐานะฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายบัญญัติก็เป็นผู้จัดตั้งฝ่ายบริหารถ้าองค์กรเหล่านี้มาจากเส้นทางที่ดีตลอดทางแต่ต้น เราจะได้องค์กรที่ดี และพัฒนาบ้านเมืองได้ไกล ตามที่ประชาชนทั้งประเทศของเรา ซึ่งเป็นเจ้าของอธิปไตยอย่างแท้จริงคาดหวังไว้" นายชวน กล่าว