นายกฯญี่ปุ่นยันไม่ลาออก แม้พ่ายเลือกตั้งสภาสูง พรรคขวาจัดผงาด

พรรคร่วมรัฐบาลของญี่ปุ่นสูญเสียเสียงข้างมากในสภาสูงของประเทศจากการเลือกตั้งในวันที่ 20 กรกฎาคม แต่นายชิเกรุ อิชิบะ นายกรัฐมนตรีจากพรรคเสรีประชาธิปไตย (แอลดีพี) ยืนยันว่าเขาไม่มีแผนจะลาออกจากตำแหน่ง

ประชาชนชาวญี่ปุ่นออกไปใช้สิทธิเลือกตั้งเมื่อวันอาทิตย์ ในการเลือกตั้งที่มีการแข่งขันอย่างดุเดือด ซึ่งเกิดขึ้นท่ามกลางความไม่พอใจต่อรัฐบาลผสมของพรรคแอลดีพีและพรรคร่วมรัฐบาลโคเมอิโตะ จากราคาสินค้าที่สูงขึ้นรวมถึงปัญหาคุกคามจากนโยบายขึ้นภาษีสินค้านำเข้าของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐ

อิชิบะกล่าวหลังการปิดหีบเลือกตั้งเมื่อวันอาทิตย์ว่า เขายอมรับผลการเลือกตั้งที่รุนแรงนี้ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น แต่ยืนยันว่าจุดสนใจหลักของเขาเน้นไปที่การเจรจาการค้ากับสหรัฐ

รัฐบาลผสมซึ่งนำโดนพรรคแอลดีพีสูญเสียเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรไปตั้งแต่ปีที่ผ่านมา การพ่ายแพ้ครั้งล่าสุดนี้จึงยิ่งบั่นทอนอิทธิพลทางการเมืองของพรรคร่วมรัฐบาลที่ต้องการที่นั่งอย่างน้อย 50 ที่นั่งเพื่อรักษาเสียงข้างมากในสภาสูง ซึ่งสมาชิกทั้งหมด 248 คน แต่ตามรายงานของสถานีโทรทัศน์เอ็นเอชเคระบุว่า ขณะที่เหลืออีกเพียงที่นั่งเพียงหนึ่งเดียวที่ยังไม่ประกาศผล พรรคร่วมรัฐบาลได้มาเพียง 47 ที่นั่งเท่านั้น ซึ่งไม่เพียงพอกับที่ต้องการในการครองเสียงข้างมากในสภาสูง

เจฟฟรีย์ ฮอลล์ อาจารย์ด้านญี่ปุ่นศึกษาแห่งมหาวิทยาลัยศึกษานานาชาติคันดะ ให้สัมภาษณ์บีบีซีว่า การสนับสนุนพรรคฝ่ายขวาที่เพิ่มขึ้น ได้แย่งคะแนนเสียงจากฐานเสียงกลุ่มอนุรักษ์นิยมของพรรคแอลดีพี

“นายกรัฐมนตรีอิชิบะถูกมองว่าไม่อนุรักษ์นิยมพอในสายตาของผู้สนับสนุนอดีตนายกฯ ชินโซ อาเบะ พวกเขาคิดว่าอิชิบะไม่มีมุมมองชาตินิยมต่อประวัติศาสตร์ และไม่มีท่าทีแข็งกร้าวต่อจีนเหมือนอาเบะ” ฮอลล์กล่าว

ฮอลล์กล่าวว่า คะแนนเสียงที่เคยสนับสนุนพรรคแอลดีพีบางส่วนได้เทไปให้พรรคซันเซโตะ ซึ่งกำลังพูดประเด็นต่างๆ ที่สมาชิกสภาสูงไม่เคยกล้าพูดต่อสาธารณะมาก่อน เช่น ทฤษฎีสมคบคิด วาทกรรมต่อต้านชาวต่างชาติ และมุมมองที่มีการเปลี่ยนแปลงการตีความประวัติศาสตร์อย่างสุดโต่ง

พรรคแอลดีพีซึ่งเป็นพรรคสายกลางขวา ได้ปกครองญี่ปุ่นเกือบต่อเนื่องตั้งแต่ปี 1955 แม้จะมีการเปลี่ยนผู้นำบ่อยครั้ง แต่ผลการเลือกตั้งครั้งนี้สะท้อนถึงความไม่พอใจของประชาชนต่อผู้นำอย่างอิชิบะ ซึ่งยังไม่สามารถสร้างความเชื่อมั่นใดๆ ได้ในช่วงที่ญี่ปุ่นกำลังเผชิญกับปัญหาเศรษฐกิจ วิกฤตค่าครองชีพ และการเจรจาการค้ากับสหรัฐ

ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากไม่พอใจกับภาวะเงินเฟ้อ โดยเฉพาะราคาข้าวที่แพงขึ้น รวมทั้งกรณีอื้อฉาวทางการเมืองที่รุมเร้าพรรคแอลดีพีตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมา

ทั้งนี้ นายกรัฐมนตรีจากพรรคแอลดีพีคนก่อนหน้านี้ 3 คนที่เสียเสียงข้างมากในสภาสูงต่างก็ตัองลาออกจากตำแหน่งภายใน 2 เดือน ทำให้นักวิเคราะห์เคยคาดการณ์ว่าความพ่ายแพ้ครั้งใหย่ในการเลือกตั้งครั้งนี้ อาจจะนำมาซึ่งผลลัพธ์ที่คล้ายคลึงกัน

ในกรณีที่เกิดเหตุการณ์เช่นนั้น ก็อาจเป็นการเปิดทางให้สมาชิกพรรคแอลดีพีที่เป็นที่รู้จักคนอื่นๆ ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำคนใหม่ อาทิ นายซานาเอะ ทาคาอิจิ ซึ่งมีคะแนนมาเป็นอันดับิ 2 ในการเลือกตั้งหัวหน้าพรรคแอลดีพีในปีที่แล้ว นายทาคายูกิ โคบายาชิ อดีตรัฐมนตรีด้านความมั่นคงทางเศรษฐกิจ และนายชินจิโร่ โคอิซุมิ บุตรชายของอดีตนายกฯ จุนอิชิโร โคอิซุมิ

อย่างไรก็ดี การเปลี่ยนผู้นำภายในพรรครัฐบาลในเวลานี้อาจสร้างความปั่นป่วนทางการเมือง และทำให้รัฐบาลญี่ปุ่นไร้เสถียรภาพในช่วงเวลาสำคัญของการเจรจาการค้ากับสหรัฐ

ในวันจันทร์ ตลาดหลักทรัพย์ญี่ปุ่นปิดทำการเนื่องในวันหยุดราชการ แต่ค่าเงินเยนกลับแข็งค่าขึ้น สะท้อนว่าผลการเลือกตั้งครั้งนี้อาจเป็นไปตามที่นักลงทุนคาดการณ์ไว้

คะแนนเสียงของพรรครัฐบาลดูเหมือนจะถูกแย่งไปโดยพรรคซันเซโตะ ซึ่งเป็นพรรคขวาจัดขนาดเล็กที่ดึงดูดกลุ่มอนุรักษ์นิยมด้วยนโยบาย “ญี่ปุ่นมาก่อน” และการต่อต้านคนต่างชาติ โดยพรรคซันเซโตะเริ่มเป็นที่รู้จักผ่าน YouTube ช่วงการระบาดของโควิด-19 โดยเผยแพร่ทฤษฎีสมคบคิดเกี่ยวกับวัคซีนและกลุ่มชนชั้นนำระดับโลก

วาทกรรมแบบชาตินิยมสุดโต่งของพรรคซันเซโตะช่วยขยายฐานเสียงของพรรคก่อนการเลือกตั้ง เนื่องจากนโยบายเกี่ยวกับชาวต่างชาติที่พำนักอยู่ในญี่ปุ่นและการย้ายถิ่นฐาน ได้กลายมาเป็นประเด็นสำคัญในการหาเสียงของหลายพรรคการเมือง

ญี่ปุ่นซึ่งมีชื่อเสียงในด้านวัฒนธรรมปิดและนโยบายการย้ายถิ่นฐานที่เข้มงวด กำลังเผชิญกับการหลั่งไหลเข้ามาของนักท่องเที่ยวและผู้อยู่อาศัยชาวต่างชาติเพิ่มสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

การไหลบ่านี้ส่งผลให้ราคาสินค้าในประเทศพุ่งสูงขึ้น และกระตุ้นให้ชาวญี่ปุ่นบางส่วนรู้สึกว่าชาวต่างชาติกำลังเอาเปรียบญี่ปุ่น ซึ่งยิ่งทำให้ความไม่พอใจมากขึ้น

ภายใต้สถานการณ์ดังกล่าว อิชิบะเพิ่งตั้งคณะทำงานเฉพาะกิจขึ้นเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เพื่อจัดการกับอาชญากรรมหรือพฤติกรรมก่อความรำคาญและสร้างความเดือดร้อนที่กระทำโดยชาวต่างชาติบางคน รวมถึงประเด็นที่เกี่ยวกับการย้ายถิ่นฐาน การซื้อที่ดิน และการไม่จ่ายเงินประกันสังคม